12 Şub 2019 Kaygılı Çocuğa Yardım İçin Ne Yapmalı?
Kaygı; yetişkinlerin ve çocukların yaşadıkları zorlukların zihinlerindeki yansıması olarak kabul edilebilir. Yoğun kaygı ise gerginlik yaratması beklenmeyen durumlarda da ortaya çıkan ve yaşam kalitesini bozan bir duygu durumudur.
Yoğun kaygı içindeki çocuk, farklı sebeplerle de olsa dünyanın tehlikeli bir yer olduğuna inanır ve hayata uyumlanmakta, çocukluğun umarsız coşkusunu yaşamakta zorlanır.
Büyüme sürecinin bazı dönemlerinde fark edilen kaygıların çoğu beklenen kaygılardır ve sağlıklı büyümenin bir parçasıdır.
0-3 yaş döneminde henüz ‘psikolojik doğumu’nu gerçekleştirememiş, anne ile bağımlılıktan bağlılığa geçememiş çocuklarda ‘ayrılık kaygısı’ beklenen bir durumdur. Ebeveynlerinden yahut bakıcılarından ayrıldıklarında endişe duyar ve ağlayarak tepki verirler. 2 yaş civarı hafifleyen bu durumun 3 yaş sonunda büyük ölçüde tamamlanması ve çocuğun güvenli ayrılıklarda daha çabuk yatışması beklenir.
Bunun dışında, çocukların temelli değişiklikleri zor bulması doğaldır. Örneğin yeni bir eve taşınmada yahut okula başlamada endişeli olabilirler.
Çocukluk döneminde hayvanlar, böcekler, fırtına, yükseklik, su, kan veya karanlık kaygı nedeni olabilir. Kaygıların çoğunun büyüme ile yavaş yavaş geçmesi beklenir. Öte yandan yeni bir okula başlamak, sınava girmek gibi durumlarda hissedilen ve süre içinde yatışan ortalama kaygı durumları yaşam boyu sürecektir.
Yoğun kaygıyı nasıl anlayabilirsiniz?
- Çocuğunuz çok sayıda ve ara ara değişen durum ya da nesnelerden kaygılanıyor mu?
- Bu kaygı çocuğunuzun oynamak, keşfetmek, eğlenmek, yer değiştirmek gibi günlük yaşam fonksiyonlarını etkiliyor yahut bozuyor mu?
- Çocuğunuzun bir yerden başka bir yere, bir oyundan diğerine geçmesini her defasında engelleyen krizler yaşıyor musunuz?
- Uyku ve iştah sorunları var mı?
- Çocuğunuzun aklının eğlenceli pek çok şey yerine, kuruntularla dolu olduğunu mu hissediyorsunuz?
- Her şeyin detayını ve sonunda ne olacağını kesinlikle bilme tutkusu sizi zorluyor mu?
- Çocuğunuz alışkanlıklarına, rutinine çok bağlı ve yeni her durumu reddetmeye eğilim gösteriyor mu?
- Genellikle gergin, ağlamaklı ve sıklıkla fiziksel temas ihtiyacı içinde mi?
Kaygılı bir çocuğun öncelikle duygularına temas eden, duyguyu onun yerine ifade ederek onu kapsayan anlayışlı bir ebeveyne ihtiyacı vardır. Genellikle karşılaştığımız gibi yetişkinin de çocuğun kaygısına kapıldığı durumlarda, çocuk derin bir çaresizlik ve suçluluk hissedebilir. Ebeveynin sağlam duruşu ve kapsayıcı tutumu çocuğu yatıştıran en güçlü kaynaktır.
Oyun çocuğun zihinsel ve duygusal dışavurumudur. Yetişkin tarafından iyi takip edilen ve alan tanınan sembolik oyunlar çocuklar için rahatlatıcı ve düzenleyici olacaktır.
Değişikliklerin önceden haber verilmesi ve üzerine konuşulması da çoğu zaman kaygıyı azaltır ve uyumu arttırır.
Tüm bunların yanı sıra ‘umut’ iyileştirici güçtür. Çocuğunuza güvende olduğuna dair umut vermeli, zorlandığında ona uygun düzenlemeler yapabileceğinizi ifade etmelisiniz.
Unutmayın ki, çocuklar pek çok duygu durumunun içinden en çok ve en kolay anne-babalarının desteği ile geçebilirler.
Uzman Psikolojik Danışman
Çocuklar ve ailelerle çocuk merkezli aile müdahaleleri ve çocuklarla bireysel terapi üzerine çalışmaktadır.