13 Ara 2015 Çocuk ve Gençlerde Bilgisayar Oyunlarına Bağımlılık
Oyun, rekabet, hile yapma, kazanma, yenme yenilme yüzyıllardır türlü şekilleriyle insanlığın ortak hafızasında mevcut. Bugün elektronik oyunlar, en güncel ve kolay ulaşılabilir halleriyle insanlığa bu kavramları içeren bir uygulama imkânı sunuyor.
Giderek tek başına bir uzmana başvurma nedeni haline gelen “ne yapacağız bu elektronik oyunlarla, nasıl yönetmeliyiz” meselesi oldukça gündemde. Bu yazı ailelere bu konuda bilinçli bir repertuvar oluşturmak amacıyla kaleme alınmıştır.
Öncelikle oynasın ya da oynamasından çok oyunların içeriğine ve etkilerine bakalım. Elektronik oyunlarda çocuk ya da genç genellikle ne yapar eder kendini yenilgiden korur. Bu kaybetmeyen, yakan yıkan kahraman sürekli bir “kazanan” konumundadır. Aynı kişi bilgisayar ekranını kapatıp daha gerçek bir ilişkinin içine girdiğinde hiç de alışık olmadığı “yenilme” durumuna sıklıkla maruz kalabilmektedir. Bu nedenle de sanal dünyasının kahramanı olarak kalmaya karar vererek gerçekliğin içine elini daha az sokması da beklenen bir sonuçtur.
Gerçek hayatla örtüşmeme sadece yenme yenilme durumlarıyla da sınırlı değildir. Genellikle oyuncular göz göze bakmadıkları hiç karşı karşıya gelmedikleri diğer özellikleri hakkında hiçbir şey bilmedikleri başka insanlarla yakın bir ilişki içinde olurlar. Yani “yakınlık” ve “ilişki kurmak” referansları da gerçek dünya referansları ile örtüşmez. Hal böyle iken dışardaki ilişkileri yönetmek de giderek zorlaşır. Ne de olsa hoşlanmadığı bir arkadaşını bir tuşla yok edemeyecek ve baş edemedikçe de uzaklaşıp yalnızlaşacaktır.
Elektronik oyunların saldırgan içerikleri ise artık hemen hemen her anne babanın bildiğini varsaydığımız bir diğer kötü etkilenim. Çocukların farkında olmadan şiddetle aşina hale gelmelerinde çokça şiddet oyunları oynamalarının da rolü üzerine tekrar düşünmek, hatırlamak iyi olacaktır.
Bir diğer merak ve endişe noktası da, oyunların bir zaman sonra para ile destek alarak oynanır hale gelmesi. Oyuncu para ile yedek can, daha gelişmiş silahlar alır vs. Paranın her şeyi halledebildiğine inanan bir yetişkin tavrı için mükemmel bir alıştırma dönemi de oluşmuş olur.
Bu durumda gerçeklik ile çok çelişir gibi görülen oyunların hiç oynatılmaması gerçeğe uyum sağlamayı mı getirir?
Bu da ayrı bir tartışma noktasıdır.
Çocuklarımız bizden farklı bir ortamın içinde büyümekteler. Bilgisayar ve oyunlar da bu ortamın günceli ve vazgeçilmezi. Yani yasaklamak da bir noktada gerçeklikle ve güncellikle çelişmekte.
Burada en önemli nokta anne-babaların çocuklarıyla başka aktivite ve paylaşımlara hevesli ve arzulu olmalarıdır. Bilgisayarın pek çok zaman yetişkinin yerine çocuğu ya da genci oyalayan, yetişkinin yükünü azaltan bir kurtarıcı olmaya devam etmesi bağımlılığı da destekleyecektir.
Oyun içeriklerinin denetlenmesi, oyuna ayrılan sürenin makul anlaşmalarla belirlenmesi, oyuna asla para kaynağının oluşturulmaması ve en önemlisi de anne-babaların bu işin peşini bırakmamaları çözümü getirecektir. Eğitim ve değişim tekrarla ve zamanla, süreç içinde gerçekleşir.
Uzman Psikolojik Danışman
Çocuklar ve ailelerle çocuk merkezli aile müdahaleleri ve çocuklarla bireysel terapi üzerine çalışmaktadır.